Blok zincirleri sanal adalar ya da farklı ekosistemler olarak kabul edilebilir ve başlangıçta birbirleriyle doğrudan etkileşime girme kabiliyetleri sınırlı olacak şekilde tasarlanmışlardır. Bu tasarım tercihi, kullanıcıların varlıkları farklı blok zinciri platformları arasında serbestçe transfer etme becerilerini tarihsel olarak kısıtlamıştır.
Blok zinciri köprüleri, bu sınırlamaların üstesinden gelmek ve fonların zincirler arasında sorunsuz bir şekilde hareket etmesini kolaylaştırmak için bir çözüm olarak ortaya çıkmıştır. Bu, zincirler arası uyumluluğa olanak tanıyarak dijital varlıkların farklı zincirler arasında aktarılması sürecini basitleştirir ve kullanıcıların fonlarını tek bir blok zincirine bağlı kalmadan rahatça hareket ettirmelerini sağlar.
Köprülerin kullanım alanı, varlıkların zincirler arasında aktarılmasıyla sınırlı değildir. Birden fazla blok zincirinden merkezi olmayan uygulamalar (DApps) tarafından kaynakların veya işlevlerin eşzamanlı kullanımı gibi karmaşık yürütmeleri içerebilir.
Solana’ya köprü nasıl çalışır?
Bir kullanıcı dijital bir varlığı blok zincirleri arasında aktarmak için bir köprü kullanabilir. Örneğin, bir kullanıcı Binance USD’sini (BUSD) BNB Zincirinden Solana’ya ya da tam tersine taşımak isterse, köprü bunu kolaylaştıracaktır. Köprüye bağlı olarak aktarımı tamamlamak için çeşitli mekanizmalar mevcut olsa da, süreç genellikle bir kilitleme ve darphane sistemini içerir.
Bu, kaynak zincirdeki varlıkların kilitlenmesi ve hedef zincirde eşdeğer bir değere sahip varlığın sarılmış versiyonunun basılması anlamına gelir. Orijinal varlığın dolaşımdaki arzı etkilenmezken, süreç etkin bir şekilde varış zincirinde varlığın kendi arz ölçütlerine sahip olan sarılmış bir versiyonunu yaratır.
Yakma ve basma olarak adlandırılan ters işlemde, sistem sarılmış varlığı yakar (yok eder) ve kilitli jetonu basarak (serbest bırakır) yerel blok zincirinde tekrar dolaşıma sokar.
Solana’ya giden çeşitli köprüler mevcut olsa da, kilitlenen toplam değere göre en popüler olanları Portal (daha önce Solucan Deliği) ve Allbridge’dir.
Merkeziyetsiz bir köprü platformunda köprüleme süreci
Aşağıda Portal kullanarak köprü kurma süreci özetlenmektedir.
Adım 1: Blok zincirlerini seçin
Köprü, kullanıcının kaynak blok zincirini (varlıkların geldiği zincir) ve hedef blok zincirini (Solana) seçmesini gerektirir.
Adım 2: Cüzdanı bağlayın
“Bağlan” düğmesini kullanarak Web3 cüzdanını köprüye bağlayın. Kullanıcıdan bir dizi desteklenen cüzdan sağlayıcısı arasından seçim yapmasını ve köprüye bağlamasını isteyen bir istem görünecektir.
Adım 3: Aktarılacak bir varlık seçin
Bir cüzdan köprüye bağlandıktan sonra, kullanıcı “Token Seç” açılır menüsünden bir varlık seçmelidir. Kullanıcının desteklenen varlıklar listesinden herhangi birine tıklaması veya aktarmak istediği varlığı araması gerekir.
Genellikle, arayüz seçilen varlık için bakiyeyi göstererek kullanıcının doğru jetonu tanımlamasını sağlar. Bundan sonra, transfer etmek istedikleri miktarı girmeleri gerekir.
Adım 4: Solana cüzdanını bağlayın
Kullanıcı “Bağlan” düğmesine tıkladığında, arayüz desteklenen Solana cüzdanlarının bir dizisini görüntüler ve kullanıcı sunulan seçenekler arasından seçim yapabilir.
İlgili seçeneğe tıklayın ve köprüye bağlanmak için cüzdandaki yönergeleri izleyin.
Adım 5: İlişkili token hesabı oluşturun
Kaynak ve hedef cüzdanlar bağlandıktan sonra, kullanıcı tokenları almak için “İlişkili token hesabı oluştur” düğmesine tıklayarak Solana cüzdanında token hesabı oluşturmalıdır. Bir kullanıcının zaten ilişkili bir token hesabı varsa, doğrudan bir sonraki adıma geçebilir.
Adım 6: Fonlar arasında köprü kurun
Kullanıcı, köprü arayüzü üzerinden token transferini onaylamalı ve bağlı cüzdandaki işlemi onaylamalıdır. “Transfer” düğmesini kullanarak köprüye varlık gönderebilirler.
Adım 7: Fonları kullanın
Fon köprüleme işlemi tamamlandığında, kullanıcı Solana cüzdanını kullanarak köprüden tokenları talep etmek için “Kullan” düğmesini kullanabilir.
Merkezi bir köprü platformunda köprüleme süreci
OKX kripto borsasını kullanarak bir ağdan Solana’ya nasıl köprü kuracağımızı anlayalım.
Adım 1: Parayı cüzdana aktarın
Kullanıcı, köprü kurmak istediği fonları OKX cüzdanına aktarmalı ve ardından “Köprü” adlı bölüme gitmelidir.
Adım 2: Cüzdanı bağlayın
Kullanıcı şimdi “Cüzdanı bağla” seçeneğine tıklamalı ve OKX cüzdanına bağlanmak için QR kodunu taramalıdır. Tarayıcıya bir cüzdan uzantısı eklemek için kullanıcılar “OKX cüzdan uzantısı “nı seçebilir. MetaMask gibi diğer cüzdanları kullanan kullanıcılar “Diğer” seçeneğini seçebilir. OKX cüzdanının OKX Swap ile bağlanmasını kolaylaştırmak için OKX cüzdan şifresini girmeleri ve “Onayla “yı seçmeleri gerekir.
Cüzdan OKX Swap’a bağlandıktan sonra, kullanıcı Tether’i (USDT) Solana’ya köprülemeyi tamamlayabilir.
Adım 3: Süreci tamamlayın
Kullanıcı şimdi kaynak blok zincirini ve hedef cüzdanı (bu durumda Solana) seçer. Ayrıca köprü kurmak istedikleri kaynak ve hedef zincirlerdeki tokenları da seçmeleri gerekir. Arayüz, kullanıcının alacağı tam token miktarını gösterecektir.
“Zincirler arasında takas et” seçeneğini seçin ve cüzdan gösterildiğinde işlemi onaylayın. Köprü üzerinden transfer tamamlanmış olur.
Köprüleme terminolojisini ve ücret yapılarını anlama
Varlıkları köprülemeye başlamadan önce terminolojiyi ve ücret yapılarını anlamak gereklidir.
Kayma
Kayma, bir işlemin beklenen fiyatı ile işlemin gerçekte gerçekleştirildiği fiyat arasındaki farkı ifade eder. Minimum kayma kullanıcıların lehine çalışır. Kayma konusunda esneklik olmaması durumunda, bir fiyat değişikliği olması halinde işlem iptal edilir ve kullanıcı ağ ücretini kaybeder. Havuzdaki likidite sınırlı olduğunda, bir miktar kayma payı bırakmak önemli hale gelir.
Trade rotası
Varlık köprüleme bağlamında, alım satım rotası tipik olarak bir varlığın takas ya da köprü işlemi sırasında izlediği yolu ifade eder ve birden fazla adım ya da platform içerebilir. Merkezi borsalardaki takasın bir köprü olarak değil, merkezi olmayan bir finans (DeFi) toplayıcısı olarak işlev gördüğünü belirtmek önemlidir.
Bununla birlikte, tüm merkezi borsalar bu şekilde çalışmaz. Algoritma otomatik olarak uygun bir köprü seçer. Bazı kullanıcılar kullanıcılara köprüyü manuel olarak değiştirme seçeneği sunar.
Ağ ücreti
Bu, köprü kurmayı kolaylaştırmak için blok zinciri ağını kullanmanın maliyetini ifade eder. Ücret yapısı çok katmanlıdır. Genellikle dört tür ücret alınır: kaynak ağ ücretleri, hedef ağ ücretleri, köprü ücretleri ve dönüşüm ücretleri.
Bir kullanıcı, bir varlığı transfer etmek için kaynak ağa kaynak ağ ücreti öder. Hedef ağ ücretleri, köprüden cüzdana yapılan işlemlere izin vermek için hedef ağ (bu durumda Solana) tarafından tahsil edilir.
Köprü ücretleri, merkezi platformlardaki takasların altında çalışan köprüler tarafından alınır. Dönüşüm ücretleri, kullanıcıların köprüleme işlemi sırasında sanal varlıklar arasında geçiş yaparken ödemeleri gereken ekstra tutardır. Örneğin, bir kullanıcı Cosmos ağındaki Cosmos’u (ATOM) Solana ağındaki USDT’ye dönüştürüyorsa, ATOM’dan Solana’ya (SOL) dönüşüm bir ücret gerektirecektir.
İşlem süresi
Köprülerdeki işlem süresi üç değişkene bağlıdır: kaynak ağ onay süresi, köprü işlem süresi ve hedef ağ onay süresi. Örneğin, kaynak ağ Ethereum olduğunda, onay süresi kullanılan gaz miktarına bağlıdır.
Hedef ağa gelince, Solana süper hızlı işlem yapmasıyla bilinir ve fonlar cüzdana sadece saniyeler içinde ulaşmalıdır. Kullanılan köprünün verimliliği de köprüleme işleminde geçen sürede bir faktördür.
Blockchain köprülerine ilişkin yaygın riskler
Blok zinciri köprüleri merkezileşme, kesinti veya bakım gibi operasyonel riskler ve akıllı sözleşme hataları veya kusurları gibi risklerle uğraşır. Bazı köprüler, dijital varlıkların transferini kolaylaştırmak için merkezi bir otoriteye dayanır ve bu da blok zinciri ekosisteminin ethosuyla senkronize değildir. Dahası, tüm yazılımlar gibi köprüler de kesinti ya da bakıma açıktır.
Bazen köprüleri kullanırken işlemler takılabilir. Ancak, saygın köprüler bu tür durumları yönetmek için tasarlanmıştır ve muhtemelen sonunda sorunu çözecektir. Yetersiz gaz nedeniyle işlemin takılması durumunda, fonlar kullanıcının cüzdanına geri dönecektir.
Examples of attacks through blockchain bridges
Blok zinciri köprüleri aracılığıyla, bu platformlardaki güvenlik açıklarını gösteren birkaç önemli saldırı meydana gelmiştir:
Poly Network hack (Ağustos 2021)
Bu, Poly Network’ün akıllı sözleşmelerindeki bir kusur nedeniyle çalınan yaklaşık 600 milyon dolarla en büyük DeFi hack’lerinden biriydi. Poly Network ekibi ve daha büyük kripto topluluğu ile yapılan görüşmelerin ardından, bilgisayar korsanı sonunda fonların çoğunu iade etti.
Wormhole Network saldırısı (Şubat 2022)
Ethereum ve Solana da dahil olmak üzere çeşitli blok zincirlerini birbirine bağlayan Wormhole köprüsünü etkileyen bir hack, 320 milyon doların üzerinde bir maliyete neden oldu. Saldırının bir parçası olarak Solana blok zincirinde Ethereum’a sarılı sahte tokenlar yaratıldı.
Ronin Network saldırısı (Mart 2022)
Axie Infinity oyunu için geliştirilen bir Ethereum yan zinciri olan Ronin Network, yaklaşık 625 milyon dolar Bitcoin (BTC) kaybetti. Bilgisayar korsanları özel anahtarları ele geçirdikten sonra yetkisiz para çekme işlemleri yapmaya başladı.
Harmony’nin Horizon Köprüsü hack’i (Haziran 2022)
Harmony tarafından işletilen Horizon köprüsü yaklaşık 100 milyon dolar için istismar edildi. Saldırganlar, köprünün finansmanını sağlayan çoklu imza cüzdanına girerek köprünün güvenliğini tehlikeye attı.
Multichain (Temmuz 2023)
Temmuz 2023’te, zincirler arası bir köprü olan Multichain, önemli bir istismar yaşadı ve ağırlıklı olarak Fantom’da olmak üzere 125 milyon dolarlık kripto para kaybına neden oldu. Öngörülemeyen sorunlar nedeniyle köprü geçici olarak durduruldu ve Multichain’in CEO’su Zhaoju’nun Çinli yetkililer tarafından tutuklanmasına yol açtı. Zhaoju’nun, daha önceki ademi merkeziyetçilik iddialarının aksine, protokolün fonları üzerinde tek kontrole sahip olduğu açıklandı. Şu anda Multichain köprüsü aktif değil.
Kötü niyetli kişilerin cüzdanlarından para çekmesini önlemek için kullanıcıların bir köprü seçmeden önce gerekli özeni göstermesi önemlidir. Ayrıca, köprülerle kullanmak için ayrı bir cüzdan tutmak, önemli varlıklara sahip birincil cüzdanı kullanmaktan daha akıllıca bir yaklaşımdır.
[ad_2]
Kaynak
